تحلیل موانع بهبود و توسعه کارآفرینی گردشگری در نواحی روستایی و سازوکارهای تقویت آن؛ مطالعه موردی: دهستان زوارم، شهرستان شیروان

چکیده یکی از عوامل موثر در توسعه روستایی، کارآفرینی است؛ زیرا کارآفرینی می تواند با خلق فرصت های جدید اشتغال و درآمد، نقش موثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی روستاها داشته باشد. درهمین ارتباط براساس اعتقاد بسیاری از صاحب نظران، گردشگری، صنعتی کاربر و اشتغال زاست و به عنوان صنعتی بدون دود و پاک تعریف می شود. در این میان، نقطه شروع اثرات مثبت گردشگری روستایی، ایجاد فرصت های کارآفرینانه در محیط روستاهاست. بر این اساس توسعه کارآفرینی نیازمند شناخت و رفع موانع و ایجاد زمینه های مناسب جهت توسعه فعالیت های تولیدی و خدماتی است. این پژوهش با هدف شناخت موانع موثر بر کارآفرینی و تبیین عوامل موثر بر آن و با پاسخ به این سوال که بین موانع اقتصادی کارآفرینی و تغییرات ساختاری نهادی مرتبط با کارآفرینی در روستاهای منطقه مورد مطالعه چه رابطه ای وجود دارد؟ تدوین گردیده است. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی است و به منظور جمع آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفاده گردید. در منطقه مورد مطالعه پژوهش در مجموع 7586 نفر جمعیت، 2095 خانوار و تعداد 10 روستا وجود دارد و تعداد نمونه ها برای تکمیل پرسشنامه، 131 نمونه از خانوارهای ساکن در روستا های دهستان زوارم و تعداد 21 نمونه از مسئولین سازمان های مرتبط بوده است. برای تحلیل پرسشنامه از تحلیل های توصیفی (میانگین، واریانس) و استنباطی (همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر، تحلیل عاملی) استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین تغییر ساختاری نهادی با موانع اقتصادی با **235/0 تا سطح 95 درصد رابطه معناداری وجود دارد، که نارسایی هماهنگی و مشارکت اقتصادی با 208/1 بیش ترین تأثیر را در بین موانع اقتصادی بر توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی در راستای گردشگری را دارند و در ادامه نتایج نشان داد متغیر اجتماعی با 998/0 بیش ترین تأثیر را در بین عوامل موثر بر کارآفرینی گردشگری را دارند و عوامل اقتصادی با 322/0 بعد از عوامل اجتماعی در مرحله دوم اهمیت قرار گرفت. واژگان کلیدی: اشتغال، توسعه کارآفرینی، توسعه روستایی، استان خراسان شمالی